Bài toán bán sữa và thông điệp chính của Bí thư Đinh La Thăng

Bí thư Thành ủy TPHCM Đinh La Thăng trao đổi với bà Mai Kiều Liên-Ảnh SGGP

Không giảm giá, không thể cạnh tranh

Bà Mai Kiều Liên – Tổng giám đốc Vinamilk cho biết hiện số lượng sữa mà Vinamilk mua từ đàn bò của bà con nông dân khoảng 131 triệu USD. Tuy vậy, bà Liên cũng cho biết trong 3 năm tới Vinamilk sẽ phải giảm giá thành thu mua nếu muốn cạnh tranh với thế giới.

“Khi vào TPP giá sữa chỉ còn 8.000-9.000 đồng/lít mà hiện nay Vinamilk mua giá 13.000 đồng/lít. Nếu bà con vẫn giữ quy mô nhỏ lẻ, manh mún thì rất khó, chúng tôi đã bàn với các hộ nông dân của cả nước là trong vòng 3 năm tới Vinamilk phải cùng với bà con làm như thế nào để giảm giá để chúng ta trụ được” – bà Liên nói.

Khi nghe đến đây ông Thăng đã đề nghị bà Liên đưa ra những giải pháp để bà con nông dân kéo giá thành xuống.

Trả lời câu hỏi này, bà Liên cho biết trước hết là vấn đề năng suất. Vinamilk đã làm việc với khoảng 8.000 hộ nông dân (có ký hợp đồng) trên toàn quốc. Trước mắt công ty đã khảo sát từng hộ để chỉ ra từng con bò đã quá già, năng suất thấp và yêu cầu thay đàn hoặc con giống.

Theo bà Liên, để cạnh tranh thì năng suất của một con bò phải từ 20 lít/ngày trở lên, còn từ 15 lít/ngày trở xuống thì không thể đáp ứng nhu cầu. “Của Vinamik hiện nay là 28 lít/con/ngày, sản lượng tại New Zealand cũng chỉ 30 lít/ngày” – bà Liên cho hay.

Với các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, manh mún, bà Liên đề nghị người chăn nuôi phải nâng đàn nuôi lên, hoặc liên kết giữa các hộ nuôi lại với nhau để tăng số bò nuôi từ 5 con/hộ lên ít nhất 20 con/hộ, thậm chí cao hơn nữa thì mới giảm được giá thành.

Song song đó, vấn đề quan trọng nhất, theo bà Liên, là  phải cải thiện được giá thức ăn đang quá cao so với mặt bằng chung. Từ năm 2016 Vinamilk bắt đầu triển khai ký hợp đồng mua thức ăn chăn nuôi gia súc theo công thức của mình và giao cho nông dân. Khi nhận thức ăn họ cũng không phải trả bằng tiền mà trả bằng sữa. Như vậy giá cám giảm được khoảng 600-700 đồng/kg, điều này sẽ tác động rất lớn vào giảm giá thành.

Không chỉ là chuyện ở Củ Chi

Sau khi nghe bà Liên trình bày, ông Thăng tiếp tục đặt vấn đề: “Vậy bà con góp bò vào Vinamilk có được không? Gần như là một cổ đông nhưng bằng con giống chứ không phải tiền”.

Về việc này bà Liên cho biết, khi Vinamilk cổ phần hóa năm 2003 đã thực hiện cho người nông dân mua cổ phần, thậm chí khi đó họ còn được ưu đãi 30% của mệnh giá, tức chỉ phải trả 7.000 đồng/cổ phiếu so với 10.000 đồng của cán bộ, công nhân.

Do lúc đó mọi người không có tiền nên chính Vinamilk đã đi liên hệ với các ngân hàng để đứng ra bảo lãnh cho người dân vay và họ tham gia rất đông đủ. Tuy nhiên khi cổ phiếu được giá họ đã mang ra bán hết.

“Ý tưởng hay nhưng phải xem đàn bò có đạt tiêu chuẩn hay. Nếu họ có đàn chỉ từ 2-5 con, năng suất 12 lít/con/ngày thì trở thành cổ đông rất khó. Không phải một mình mình mà có 49% cổ phần của Nhà nước rồi của nước ngoài. Làm cái gì cũng công khai, minh bạch, chứng minh cho được có lợi cho công ty thì mới được chấp nhận. Vốn góp như thế chúng tôi không thể cạnh tranh được với thế giới", bà Liên nói.

Chia sẻ quan điểm “phải theo thị trường", Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng cho biết khi ông nêu câu chuyện này thì vấn đề “không phải là tiêu thụ sữa mấy con bò ở Củ Chi, mà chính là làm như thế nào để nông dân Việt Nam có thể cung cấp nguyên liệu cho đầu vào của nhà máy sữa Vinamilk. Đấy mới là vấn đề lớn”.

“Chị Liên nói là ở năng lực cạnh tranh, giá thành cạnh tranh phụ thuộc giá thành và chất lượng sản phẩm. Vì sao người dân không tiêu thụ được sữa? Chỉ có 12-15 lít sữa/ngày thì làm sao giá thành cạnh tranh được. Thế giới đạt năng suất 60 lít/ngày thì dù có lòng yêu nước cực kỳ lớn đi nữa cũng không thể mua bò có năng suất sữa 12-15 lít/ngày”, ông Đinh La Thăng chia sẻ thêm.

“Đây không phải những vấn đề nông dân cụ thể ở huyện Củ Chi hay huyện nào mà đây là giúp cho Đảng, Nhà nước mình một cơ chế để người nông dân sản xuất lớn, mới phát triển bền vững và môi trường mới tốt được. Tôi đề nghị Đảng ủy khối cho tổ chức học tập mô hình của Vinamilk và nhân rộng. TPHCM là thành phố năng động, nếu mô hình của Vinamilk thành công thì giúp cho cơ chế của cả nước. Khó nhưng tôi tin là làm được vì Củ Chi và các huyện của TPHCM có điều kiện để làm", Bí thư Thành ủy nói.

Theo ông Đinh La Thăng, các cấp ủy Đảng và mỗi đảng viên hãy tư duy, tìm tòi mô hình phát triển theo nhu cầu của người dân; gắn với dân để sản xuất ra hàng hóa mà dân cần; đồng hành cùng dân, chia sẻ lợi ích với dân trong chuỗi sản xuất - kinh doanh - phát triển. Muốn vậy, phải đổi mới nội dung, đổi mới phương thức lãnh đạo và ra nghị quyết sát thực tế, sau đó phải xắn tay vào làm với dân, làm cho dân tin và cùng làm theo…

Thanh Hằng