Còn lỗ hổng chính sách gây thất thu thuế, mất cán bộ

Đoàn chủ toạ trong buổi công bố báo cáo kết quả giám sát.

Ngày 24/4, tại Hà Nội, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Bộ Tài chính, Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) nhỏ và vừa Việt Nam, Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam tổ chức công bố kết quả giám sát việc thực hiện nhiệm vụ những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong lĩnh vực thuế và hải quan.

Cuộc giám sát về thuế và hải quan đã được 6 cơ quan phối hợp thực hiện trong 3 năm qua; đã khảo sát điều tra xã hội học đối với gần 100 hiệp hội DN, liên minh hợp tác xã và 11 tỉnh thành phố; tổ chức 3 đoàn giám sát tại Hà Nội, Hải Phòng và TPHCM.

Nỗ lực đổi mới, cải cách của ngành thuế, hải quan

Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn khẳng định, nhờ những nỗ lực đổi mới, cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế và hải quan nên thu ngân sách nhà nước năm 2017 của ngành thuế đạt 1.019.041 tỷ đồng (bằng 105,2% dự toán); ngành hải quan đạt 297.082 tỷ đồng (tăng 5,04% so với năm 2016) và đặc biệt là đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hơn 560.000 doanh nghiệp- lực lượng quan trọng đóng góp cho sự phát triển của đất nước. 

Bình quân giai đoạn 2012-2017 mỗi năm khu vực này thu hút thêm 15,2% nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh, thu hút hơn 14 triệu lao động việc làm. Năm 2017, riêng khối doanh nghiệp tư nhân đã đóng góp 32,3% cho tăng trưởng kinh tế đất nước. 

Và một điểm đáng chú ý, trong 3 năm liên tiếp (2014-2016), Bộ Tài chính luôn được xếp thứ 2 trong bảng chỉ số cải cách hành chính của các bộ, ngành.

Tuy nhiên, qua giám sát, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho rằng, việc xây dựng nhiều chính sách thuế chưa theo kịp sự phát triển của đời sống kinh tế - xã hội, chưa đánh giá kỹ tác động, thiếu sâu sắc thực tế, thiếu phản biện, lắng nghe… Cùng với đó, còn lỗ hổng rất lớn về chính sách, dẫn đến làm môi trường kinh doanh cạnh tranh không lành mạnh, thất thu ngân sách, mất cán bộ.

Qua giám sát tại 12 cục thuế, hải quan và một số chi cục cho thấy, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức chưa đồng đều, một số công chức trong thực thi công vụ có thái độ ứng xử trong giao tiếp chưa tạo sự hài lòng, thân thiện với người dân. Cá biệt có nơi, có lúc còn có biểu hiện gây phiền hà, bức xúc cho người dân, DN.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô đánh giá cao nỗ lực của Bộ Tài chính, ngành Thuế, Hải quan trong thực hiện Nghị quyết 19 của Chính phủ. Đặc biệt, việc chuyển từ nộp thuế, kê khai thuế sang nộp thuế điện tử là một cuộc cách mạng lớn, được doanh nghiệp đánh giá cao.

Nhưng theo ông Thanh, dư địa của 2 lĩnh vực này còn nhiều, cần tiếp tục cải thiện để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân. Hoàn toàn có thể giảm thiểu nhiều hơn các điều kiện kinh doanh, giảm thiểu các thủ tục hành chính.

“Vừa qua Thủ tướng chủ trì hàng loạt các hội nghị toàn quốc về chi phí logictis, xuất khẩu, đầu tư xây dựng… đã cho thấy, chi phí logictis hiện nay quá cao, vẫn lên tới 30-35%. Thủ tục thuế, hải quan cũng là nguyên nhân gây nên chi phí logictis cao. Phải làm sao giảm xuống dưới còn 20%, nếu không doanh nghiệp sẽ thua ngay trên sân nhà”, ông Thanh nêu ý kiến.

Phó Chủ tịch Hội Kế toán và kiểm toán Việt Nam Phạm Công Tham, cũng kiến nghị cần có giải pháp hỗ trợ các doanh nghiệp làm ăn chân chính bị rủi ro về thuế, cũng như tiếp tục giảm thủ tục kinh doanh để tạo điều kiện cho doanh nghiệp.

Ý kiến của Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, Hiệp hội Dệt may Việt Nam cũng cho rằng vẫn có nhiều nút thắt cần tháo gỡ. Ngoài thủ tục thuế, hải quan còn nặng nề, doanh nghiệp cũng “phàn nàn” vì nhiều loại phí đổ lên đầu doanh nghiệp. 

Quan trọng nhất là cải cách thể chế

Đại diện cộng đồng doanh nghiệp ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đề nghị trong thời gian tới quan trọng nhất là nghiên cứu cải cách thể chế, tiếp tục sửa đổi pháp luật liên quan đến lĩnh vực thuế, hải quan để có những giải pháp tránh tình trạng chồng chéo, bất hợp lý, thúc đẩy mạnh mẽ mục tiêu của Chính phủ là phải giảm được tối thiểu 50% điều kiện kinh doanh, kiểm tra chuyên ngành.

Ông Lộc cũng cho rằng, cùng với việc tiếp tục tăng cường các hoạt động giám sát của MTTQ trong lĩnh vực thuế, hải quan nên mở rộng giám sát vào những điểm nghẽn, điểm yếu nhất trong bộ chỉ số của Việt Nam về nâng cao năng lực cạnh tranh, đó là khởi sự kinh doanh và giải quyết phá sản của doanh nghiệp.

Không thỏa mãn với kết quả đạt được, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng nhận định, trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng nhiệm vụ đặt ra trong công tác cải cách hành chính trong lĩnh vực thuế hải quan trong thời gian tới còn rất nặng nề.

Bộ trưởng Tài chính cho rằng, cùng với việc tiếp tục cải cách về thể chế chính sách thì việc cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế, hải quan cần tập trung vào các giải pháp như đề cao trách nhiệm người đứng đầu cơ quan đơn vị và nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ công chức về cải cách hành chính. Tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại hóa quản lý thuế, hải quan, đảm bảo thực hiện kê khai nộp thuế, hoàn thuế điện tử và hải quan điện tử.

Đặc biệt cần tiếp tục nghiên cứu đơn giản hóa thủ tục hành chính cắt giảm điều kiện kinh doanh theo hướng đơn giản, giảm thiểu việc tiếp xúc giữa cán bộ công chức với người dân, doanh nghiệp; đồng thời công khai minh bạch quy trình, quy chế nâng cao hiệu quả giám sát…

Thành Đạt