Chính phủ áp kỷ luật mới lên DNNN

Việc công bố thông tin của các DNNN còn nhiều hạn chế - Ảnh minh họa

Nghị định số 81/2015/NĐ-CP về công bố thông tin của DNNN được Chính phủ ban hành ngày 18/9/2015 và sẽ có hiệu lực từ 5/11 tới đây.

Thực tế, cách đây hơn một năm, ngày 18/6/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 36/2014/QĐ-TTg về quy chế công bố thông tin của công ty TNHH MTV do nhà nước làm chủ sở hữu.

Nhiều nơi lơ là công bố thông tin

Thế nhưng, theo Cục Phát triển DN- Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đánh giá sơ bộ cho thấy tỷ lệ DNNN thực hiện công bố thông tin theo quy định của Quyết định số 36 còn rất thấp, nội dung thông tin công bố còn sơ sài, chưa đầy đủ…

Tính đến thời điểm tháng 5/2015 (gần 1 năm sau khi được ban hành), Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới nhận được một số nội dung công bố thông tin của DN thuộc vài tỉnh, thành phố như Lâm Đồng (Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết Lâm Đồng), TP. Hồ Chí Minh (Tổng công ty Bến Thành, Công ty dịch vụ công ích Gò Vấp, Công ty TNHH MTV Itaxa); thông báo bằng văn bản về công bố thông tin trên trang tin điện tử của DN (thông báo của Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam; Công ty TNHH MTV Thương mại đầu tư phát triển đô thị thuộc UBND TP. Hồ Chí Minh).

Để khắc phục tình trạng trên, đồng thời nhằm hướng dẫn các nội dung về công bố thông tin của DNNN theo quy định của Luật DN và Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại DN, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng Nghị định 81.

Thực tế, yêu cầu công khai, công bố thông tin với DNNN ngày càng trở nên cần thiết.

Kết quả một cuộc khảo sát về quản trị DNNN do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tiến hành với 400 DNNN, bao gồm cả DN 100% vốn nhà nước và DNNN đa sở hữu cho thấy, chỉ có khoảng 28% các giao dịch kinh doanh của DN 100% vốn nhà nước được công khai. Và cũng chỉ có khoảng 27% giao dịch mua bán cổ phần của DN hoặc DN khác trong tập đoàn từ phía HĐQT/HĐTV, Chủ tịch HĐQT và Ban giám đốc được công khai.

Cũng theo kết quả cuộc khảo sát, có tới hơn 80% DNNN không gửi báo cáo tài chính hàng năm cho cơ quan đăng ký kinh doanh. Tỷ lệ DNNN không thực hiện yêu cầu gửi báo cáo này cho cơ quan tài chính cũng không nhỏ, khoảng 40%. Bản thân chủ sở hữu nhà nước cũng chỉ được 51% DN do mình sở hữu gửi báo cáo tài chính giữa niên độ đầy đủ.

Theo đánh giá của các chuyên gia CIEM, kết quả khảo sát này cho thấy tính minh bạch về thông tin trong hoạt động của các DNNN, đặc biệt là DN 100% vốn nhà nước còn rất hạn chế. 

Chế tài mạnh

Nghị định số 81 quy định cụ thể các yêu cầu về việc thực hiện công bố thông tin, phương tiện, hình thức công bố thông tin. DN phải công bố chiến lược phát triển, kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển 05 năm và hàng năm, báo cáo đánh giá về kết quả thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh hàng năm và 3 năm gần nhất, báo cáo tình hình thực hiện sắp xếp, đổi mới hàng năm, báo cáo thực trạng quản trị và cơ cấu tổ chức, các báo cáo tài chính, chế độ tiền lương, tiền thưởng...

Nghị định quy định cụ thể về thời hạn báo cáo các nội dung trên, đồng thời chuẩn hóa các mẫu biểu và nội dung thông tin cần công bố công khai của DNNN.

Đặc biệt, về trách nhiệm thi hành Nghị định, Nghị định số 81 “các công ty con do Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ căn cứ các quy định tại Nghị định để vận dụng và thực hiện công bố thông tin theo quy định”.

Lý do, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, là một số công ty con do các Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ có nguồn vốn rất lớn của Nhà nước, thậm chí lên đến hàng chục nghìn tỷ đồng, như Tổng công ty Thăm dò dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí lên tới 41.000 tỷ đồng.

Về chế tài, Nghị định 81 đã thể hiện sự kiên quyết xử lý đối với vi phạm với các chế tài mạnh như người quản lý DNNN có thể bị kỷ luật, hạ lương, thậm chí là xử lý hình sự nếu DN vi phạm quy định về công bố thông tin, dẫn đến hệ quả là cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước không kịp thời đưa ra ý kiến chỉ đạo, giải pháp... khiến DN lâm vào khó khăn, gây thất thoát vốn nhà nước.

Danh tính DN vi phạm, chậm công bố thông tin sẽ được công khai và báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước cũng phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ nếu không đôn đốc, giám sát, kiểm tra các nội dung về công bố thông tin của DN…

Với Nghị định 81, các nhà quản lý kỳ vọng sẽ minh bạch hóa được thông tin các DNNN, công cụ hữu hiệu nhất để giám sát việc sử dụng nguồn lực của Nhà nước, giám sát trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu nhà nước.