Chính phủ ra “công nghệ mới” giám sát doanh nghiệp

Ông Phan Đức Hiếu

Trao đổi về Nghị định 96/2015/NĐ-CP quy định tiết một số điều của Luật Doanh nghiệp vừa được Chính phủ ban hành, ông Phan Đức Hiếu, Trưởng ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương-đơn vị trực tiếp xây dựng dự thảo Nghị định) cho biết Nghị định đã lần đầu tiên xác định rõ mục tiêu quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp là hướng dẫn, hỗ trợ, tuyên truyền và tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật.

“Nhà nước chỉ là một bên, chứ không phải là cơ quan duy nhất trong việc theo dõi và giám sát doanh nghiệp. Các bên có liên quan như chủ nợ, đối tác, khách hàng, các cổ đông, những người quản lý... cũng có trách nhiệm giám sát doanh nghiệp đó. Nguyên tắc chuyển tiền kiểm sang hậu kiểm được áp dụng triệt để, nên không tồn tại khái niệm quản lý nhà nước chung chung, mà là công tác theo dõi, nắm bắt tình hình của doanh nghiệp”, ông Hiếu nói với báo Đầu tư.

Ông Phan Đức Hiếu so sánh, trước đây, quản lý nhà nước theo hình thức khá thụ động, doanh nghiệp có vấn đề gì mới bắt đầu nghĩ cách quản lý. Còn Nghị định 96  yêu cầu UBND cấp tỉnh phải xây dựng hệ thống theo dõi, giám sát doanh nghiệp một cách chủ động và trên cơ sở nguyên tắc quản lý rủi ro.

Điều này có nghĩa là phải phân luồng doanh nghiệp theo các hành vi rủi ro cần kiểm soát để có cơ chế kiểm soát, giám sát phù hợp. Theo ông Hiếu, điều này tương tự mô hình phân luồng doanh nghiệp xanh -vàng - đỏ mà cơ quan hải quan đã làm rất tốt. Nghĩa là doanh nghiệp nhiều lần vi phạm sẽ chịu sự giám sát, kiểm tra chặt chẽ hơn. Điều quan trọng là, các địa phương phải xác định đâu là các hành vi cần quan tâm, từ đó xác định cơ chế giám sát và phương án xử lý…

Theo ông Hiếu, đây là “thay đổi rất lớn trong tư duy quản lý nhà nước, nhưng phải làm thì tinh thần mới của Luật Doanh nghiệp mới thực sự phát huy hiệu quả trong thực tế”.

Ông Phan Đức Hiếu cũng cho biết đây là Nghị định đầu tiên thực hiện đúng theo nguyên tắc chỉ hướng dẫn những gì luật giao; tránh tiền lệ luật khung, luật ống, phụ thuộc vào nghị định. Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành 4 điều của Luật Doanh nghiệp là Điều 10 (Tiêu chí, quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp xã hội); Điều 44 (Con dấu của doanh nghiệp); các khoản 3 và 4, Điều 189 (Công ty mẹ, công ty con) và Điều 208 (Trách nhiệm các cơ quan quản lý nhà nước). Các điều khác hàm ý là thực hiện trực tiếp.

Về vấn đề được nhiều doanh nghiệp quan tâm là quy định về con dấu, theo ông Phan Đức Hiếu, Nghị định này làm rõ, quy định về dấu chỉ áp dụng với các doanh nghiệp đăng ký kinh doanh theo Luật Doanh nghiệp.

Nghĩa là, các doanh nghiệp khác, gồm công ty chứng khoán (đăng ký thành lập theo Luật Chứng khoán), văn phòng luật sư (theo Luật Luật sư), doanh nghiệp bảo hiểm (đăng ký theo Luật Kinh doanh bảo hiểm), hợp tác xã (Luật Hợp tác xã), văn phòng giám định tư pháp (Luật Giám định tư pháp), công chứng (Luật Công chứng) thực hiện theo các quy định về quản lý và sử dụng con dấu hiện hành.

Quy định như vậy sẽ chấm dứt tình trạng các doanh nghiệp nêu trên đang bị dừng cấp dấu. Cơ quan Công an sẽ tiếp tục cấp và quản lý dấu cho các doanh nghiệp này theo quy định hiện hành là Nghị định 58/2001/NĐ-CP về quản lý và sử dụng con dấu.

Còn các doanh nghiệp đăng ký theo Luật Doanh nghiệp nếu đang sử dụng con dấu do Cơ quan công an cấp trước ngày 1/7/2015 thì vẫn sử dụng bình thường và có thể quyết định làm thêm số lượng con dấu.

Thành Đạt