Không chỉ doanh nghiệp tư nhân bị "vòi vĩnh"

TS Lê Đăng Doanh lo ngại việc thực thi chính sách ở địa phương

Câu chuyện đáng buồn được chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh kể lại tại hội thảo ngày 19/3 mang tên “Nâng cao Năng lực cạnh tranh - doanh nghiệp chung tay cải cách thể chế” do Phòng Thương mại Công nghiệp VN (VCCI) và Cơ quan phát triển Hoa Kỳ (USAID) tổ chức.

Cụ thể, một chủ doanh nghiệp sở hữu hai khách sạn hạng nhỏ tại Hà Nội dịp Tết vừa rồi được một cơ quan địa phương gửi thư chúc mừng năm mới. Nhưng thư chúc mừng này đi kèm với đề nghị doanh nghiệp… mừng tuổi cho 35 cán bộ của cơ quan này trong danh sách đi kèm.

Theo vị chuyên gia, doanh nghiệp ngại không dám nói sự thật vì sợ “chỉ cần đêm họ đập cửa kiểm tra thì khách chúng tôi đi hết”.

Tương tự, có lần vị chuyên gia này đi công tác ở tỉnh thì được chủ tịch huyện mời đi ăn cơm tối. Khi gần kết thúc, vị chủ tịch gọi mấy doanh nghiệp đến, rồi bảo: “Đến phần này thì nhờ các cậu”.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp phàn nàn với ông rằng bị các cơ quan nhà nước đề nghị đóng góp để tổ chức đoàn đi khảo sát ở nước ngoài, thậm chí đi… nghỉ mát.

Đánh giá rất cao quyết tâm cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh của Chính phủ được thể hiện trong Nghị quyết 19/NQ-CP vừa được ban hành, song ông Doanh cho rằng vai trò của các địa phương trong việc thực thi luật pháp rất quan trọng.

“Nếu doanh nghiệp vẫn phải bôi trơn như vậy thì họ cạnh tranh sao nổi. Đó là tham nhũng. Chúng ta phải nhìn thẳng sự thật đó để điều chỉnh, nếu không thì những nỗ lực cải cách sẽ đụng đến giới hạn và không tiến lên được”, ông Doanh thẳng thắn.

Chuyên gia kinh tế Lưu Bích Hồ (nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cũng cho biết qua tiếp xúc, không chỉ doanh nghiệp tư nhân, mà cả doanh nghiệp nhà nước cũng bị “vòi”.

Ông Bích Hồ cho biết có lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước chia sẻ với ông rằng mỗi ngày ông ta có thể phải nhận rất nhiều cuộc gọi đề nghị, xin... “Chúng ta phải thương cả doanh nghiệp nhà nước nữa”, ông nói.

Từ thực tế này, TS Lưu Bích Hồ cho rằng các báo cáo môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới cũng chỉ mang tính tương đối. Nhiều chi phí bôi trơn, thủ tục lòng vòng đã không được đưa vào nên kết quả không chính xác.

Dẫn báo cáo của WB, ông Olin Mcgil, chuyên gia USAID, nói: “Tôi phải dùng từ “đau lòng” khi thấy DN mất hàng ngàn giờ để đóng thuế và họ bị gây phiền phức”.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, VCCI cho rằng có nhiều chính sách tốt, nhưng cách thực thi lại khác nhau ở cục, chi cục, vì vậy VCCI đang tiến hành một cuộc điều tra các doanh nghiệp (lấy mẫu từ 460.000 doanh nghiệp trên 63 tỉnh thành cả nước) về hiệu quả cải cách thủ tục hành chính để xem các chính sách đã được triển khai trên thực tế và doanh nghiệp cảm nhận như thế nào. Trước mắt, cuộc điều tra mới tiến hành khảo sát về cải cách trong lĩnh vực thuế, hải quan.

Nhưng điều đáng mừng, theo các đại biểu tại hội thảo, là Chính phủ đã thể hiện tinh thần cầu thị, thực sự muốn lắng nghe ý kiến doanh nghiệp. Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc kêu gọi các doanh nghiệp tăng cường góp ý với Chính phủ để cải cách thể chế kinh tế, bởi Nghị quyết 19 đã đặt điểm tựa vào sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Trong bối cảnh cả Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp đã rất sẵn sàng, thì “chúng ta có quyền tin rằng môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh quốc gia sẽ được cải thiện”, như nhận xét của Luật sư Trần Hữu Huỳnh.

Hà Chính