Một năm, Nghị định vẫn chờ nhiều Bộ

Ảnh minh họa

Mới đây, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu các bộ, ngành liên quan khẩn trương công bố danh mục hàng hóa XNK phải kiểm tra chuyên ngành theo Nghị định 187/2013/NĐ-CP (có hiệu lực từ 20/2/2014). Đồng thời hướng dẫn cụ thể việc kiểm tra, xác nhận chất lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu theo đúng quy định tại Nghị định này.

Đây cũng là biện pháp nhằm đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian thông quan đối với hàng hóa XNK theo tinh thần Nghị quyết 19/NQ-CP ngày 18/3/2014 của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nghị quyết yêu cầu đến cuối năm 2015, giảm thời gian thông quan xuống 14 ngày đối với hàng hóa xuất khẩu và 13 ngày với hàng hóa nhập khẩu (hiện đều là 21 ngày).

Cuối năm 2014, đánh giá về tình hình thực hiện Nghị quyết số 19, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã thẳng thắn chỉ ra rằng, các bộ ngành đã triển khai nhiều giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu trên, nhưng vẫn chưa có kết quả rõ ràng.

Bộ này khẳng định vướng mắc lớn nhất hiện nay trong thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu là thủ tục quản lý chuyên ngành (chiếm 72% thời gian thông quan). Dễ thấy là việc đơn giản hóa các thủ tục này gắn chặt chẽ với việc ban hành danh mục hàng hóa kiểm tra chuyên ngành, theo yêu cầu của Nghị định 187.

Thời gian qua, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã nhiều lần có văn bản đề nghị các bộ, ngành phối hợp ban hành danh các mục hàng hóa nói trên nhưng tiến độ vẫn còn rất “ỳ ạch”.

Theo Nghị định 187, có 8 bộ, ngành phải ban hành danh mục hàng hóa XNK phải kiểm tra chuyên ngành gồm: Công Thương, GTVT, NN&PTNT, Y tế, VHTT&DL, Thông tin và Truyền thông, Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Nhà nước.

Nhưng tính tới đầu tháng 1, theo Cục Giám sát quản lí về hải quan (Tổng cục Hải quan), vẫn còn 4 bộ chưa ban hành danh mục gồm: NN&PTNT, Y tế; VHTT&DL, Tài nguyên và Môi trường. Trong đó, Bộ NN&PTNT có nhiều nhóm mặt hàng nhất với 5 nhóm hàng XK và 13 nhóm hàng NK.

Ngay như Bộ Công Thương- đơn vị chủ trì soạn thảo Nghị định 187 cũng còn nhiều danh mục hàng hóa chưa ban hành. Theo thống kê của Cục Giám sát quản lí về hải quan, Bộ Công Thương mới ban hành một số danh mục liên quan quy định về hoạt động quá cảnh, gia công; quy định về kinh doanh tạm nhập tái xuất, quá cảnh gỗ.

Trong khi Bộ này có tới 13 nhóm hàng hóa phải quản lí về giấy phép cần có danh mục theo quy định của Nghị định 187. Các danh mục chưa được ban hành có thể kể đến như lĩnh vực tiền chất; hóa chất; tiền chất thuốc nổ, vật liệu nổ công nghiệp…

Vấn đề không dừng lại ở đó. Chẳng hạn, mặc dù Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành danh mục theo Thông tư 15/2014/TT-BTTTT, nhưng danh mục này đã gặp phản ứng khá mạnh từ phía doanh nghiệp và nhiều chuyên gia. Bởi Thông tư này “ôm” cả một số mặt hàng - mà Nghị định 187 không quy định không thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ - như nhóm mặt hàng điều hòa không khí, máy làm lạnh, máy hút bụi…

Mặt khác, Thông tư 15 cũng không nêu rõ quản lý chuyên ngành sẽ gồm những thủ tục gì và doanh nghiệp sẽ phải làm gì để đáp ứng được yêu cầu quản lý chuyên ngành. Điều này rõ ràng là không đáp ứng được yêu cầu tại Nghị định 187 là Bộ phải quy định rõ các tiêu chuẩn cần đáp ứng, hồ sơ, thủ tục cấp giấy phép - cơ sở để giảm thời gian, thủ tục thông quan các mặt hàng này.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 12/2014, kết luận về các nhiệm vụ trọng tâm cải thiện môi trường kinh doanh trong năm 2015, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ rõ cần tập trung rà soát các thủ tục quản lý, kiểm tra chuyên ngành với hàng hóa xuất nhập khẩu. Các Bộ trưởng cũng đã bày tỏ quyết tâm xử lý “nút thắt cổ chai” về phối hợp liên ngành vốn đang gây khó khăn cho việc kéo giảm thời gian thông quan. Việc sớm ban hành các Thông tư thực hiện Nghị định 187 sẽ góp phần quyết định để thực hiện mục tiêu đó.

Thành Đạt